Summer onion: उन्हाळी कांदा लागवड (Summer Onion Farming) करून जास्तीत जास्त नफा मिळवण्यासाठी शास्त्रशुद्ध पद्धती, योग्य व्यवस्थापन, आणि बाजारपेठेची माहिती असणे महत्त्वाचे आहे. खाली दिलेल्या टिप्स आणि प्रक्रिया यांचा वापर केल्यास उत्पादनात वाढ आणि नफा अधिक मिळू शकतो.
1. उन्हाळी कांद्याची निवड आणि लागवड कालावधी
- वाणांची निवड: उन्हाळी कांद्यासाठी ‘N-53’, ‘फुले समर्थ’, ‘फुले स्वर्णिमा’, ‘आग्राराणी’ आणि ‘पुसे सुपर’ सारखे वाण उपयुक्त आहेत.
- लागवडीचा योग्य हंगाम: जानेवारीच्या अखेरीस ते फेब्रुवारीच्या पहिल्या आठवड्यात रोपे तयार करून मार्चच्या सुरुवातीला लागवड करणे चांगले असते.
- हवामान: उन्हाळी कांद्याला उष्ण हवामान आवश्यक असते. चांगला नफा मिळवण्यासाठी 25-35 अंश सेल्सिअस तापमान आवश्यक आहे.
2. जमीन तयार करणे आणि व्यवस्थापन
- मातीचा प्रकार: चांगला निचरा होणारी, हलकी ते मध्यम काळी माती योग्य असते. पीएच पातळी 6.5 ते 7.5 च्या दरम्यान हवी.
- जमीन तयार करणे: जमीन चांगली नांगरून चुरगळलेली असावी. शेवटच्या नांगरणीवेळी हेक्टरी 10-12 टन शेणखत मिसळा.
- आंतरमशागत: बेड्स 1.2 मीटर रुंद आणि 15-20 से.मी. उंच तयार करणे आवश्यक आहे.
3. लागवड पद्धती आणि सिंचन
- रोपे तयार करणे: रोपवाटिकेत 6-8 आठवडे जुनी रोपे तयार करून मुख्य शेतात प्रत्यारोपण करावीत.
- आंतर अंतर: ओळींमध्ये 15×10 से.मी. अंतर ठेवावे म्हणजे कंद चांगला वाढतो.
- सिंचन: टप्प्याटप्प्याने ठिबक सिंचन किंवा पट्टा पद्धतीने पाणी द्या. उन्हाळ्यात नियमित 4-5 दिवसांच्या अंतराने सिंचन आवश्यक असते.Summer onion
4. खत व्यवस्थापन
- प्रारंभिक खते: बेसल डोस म्हणून नत्र (Nitrogen), स्फुरद (Phosphorus), आणि पालाश (Potash) वापरणे उपयुक्त आहे (उदा. 100:50:50 किलो प्रति हेक्टर).
- द्रावण खत: लागवडीनंतर 30-45 दिवसांनी नत्रीय खतांची मात्रा टप्प्याटप्प्याने द्यावी.
5. रोग आणि कीड नियंत्रण
- कांदा माशी: ही कंद पोखरून नुकसान करते. कीटकनाशके वापरणे आवश्यक आहे (जसे की इमिडाक्लोप्रिड).
- थ्रिप्स: पानांवर पांढऱ्या चट्ट्यांमुळे उत्पादन घटते. यावर थायोमिथॉक्साम प्रभावी ठरते.
- कांदा करपा: बुरशीजन्य रोगांवर मँकोझेब किंवा कार्बेन्डाझिम फवारणी प्रभावी ठरते.
6. उत्पादनाची काढणी आणि प्रक्रिया
- काढणीचा योग्य काळ: लागवडीनंतर 90-110 दिवसांनी काढणी करा. कांद्याची पानं पिवळी पडायला लागली की काढणीसाठी योग्य वेळ असते.
- वाळवण: काढणी केल्यानंतर 8-10 दिवस कांदा सावलीत वाळवावा, यामुळे टिकवण क्षमता वाढते.
7. साठवण आणि विक्री व्यवस्थापन
- गोदाम व्यवस्थापन: चांगल्या साठवणुकीसाठी 30-32 अंश सेल्सिअस तापमान आणि कमी आर्द्रता असलेली जागा निवडा.
- विक्रीचा योग्य काळ निवडा: उन्हाळी कांद्याला उन्हाळ्यात बाजारात कमी पुरवठा असतो, त्यामुळे बाजारात दर चांगले मिळण्याची शक्यता असते.
8. नफा वाढवण्यासाठी विशेष टिप्स
- ठिबक सिंचन प्रणाली: ठिबक सिंचनामुळे पाणी आणि खते योग्य प्रमाणात मिळतात आणि उत्पादनात वाढ होते.
- सप्लाय चेनचा विचार: कांद्याचे थेट व्यापाऱ्यांशी संपर्क साधा किंवा कृषी उत्पादन कंपन्यांना थेट पुरवठा करा.
- हवामान आधारित निर्णय: हवामानाचा अंदाज घेऊन फवारणी आणि सिंचनाचे वेळापत्रक तयार करा.
- कंत्राटी शेतीचा विचार: कंत्राटी शेतीमुळे निश्चित दर मिळतात आणि दरातील चढ-उतारांचा धोका कमी होतो.
नफा मिळवण्याचा गणितीय अंदाज (हेक्टर मागे)
- उत्पादन: 15-20 टन प्रति हेक्टर
- बाजारभाव: उन्हाळ्यात 15-25 रुपये प्रति किलो
- उत्पन्न: 3-4 लाख रुपये प्रति हेक्टर
- खर्च: अंदाजे 1.5-2 लाख रुपये प्रति हेक्टर (लागवड, मजुरी, खते, सिंचन)
- नफा: 1.5 ते 2.5 लाख रुपये प्रति हेक्टर
उन्हाळी कांदा लागवड शास्त्रशुद्ध पद्धतीने केल्यास चांगले उत्पादन आणि जास्त नफा मिळवता येतो. बाजारातील मागणी आणि दरांचा अंदाज घेऊन साठवणुकीचे नियोजन केल्यास फायदा अधिक वाढू शकतो.Summer onion